سر فصل ها
دیجیتالیزیشن میراث همهگیری
حملونقل دریایی، برای حفظ جریان تجارت و متصل ماندن زنجیرههای تامین در طول بحرانهای خارجی ضروری است. در حالی که تجربیات از این نوع از حملونقل بسته به شرایط موجود و میزان آمادگی کشورها ممکن است متفاوت باشد، در مجموع، حمل و نقل و لجستیک دریایی، جابجایی کالاهای اساسی و جریانهای تجاری را در طول بحرانها پایدار نگه داشتهاست. برنامه های تداوم تجارت و مکانیزمهای واکنش اضطراری هرگز به اندازه زمان همهگیری COVID-19 حیاتی نبوده است. این تجربه بر ضرورت انطباق حمل و نقل دریایی آینده در صورت در معرض ریسک قرار گرفتن و افزایش مدیریت ریسک و قابلیت های ایجاد تاب آوری تأکید کرده است. درک در معرض ریسک قرار گرفتن، آسیب پذیریها و ضررهای احتمالی، کلیدی برای اطلاع از ایجاد تاب آوری در این بخش میباشد. امروزه و به ویژه در دوران همهگیری دیجیتالیزیشن و پیشرفتهای جدید در هوش مصنوعی، بلاکچین، اینترنت اشیا و اتوماسیون برای حملونقل دریایی اهمیت بیشتری پیدا کردهاست. این فناوریها به سادهسازی فرآیندهای موجود، ایجاد فرصتهای تجاری جدید و تغییر زنجیره تامین و جغرافیای تجارت کمک میکنند. انتظار میرود افراد موثر در صنعت و سیاستگذاران به طور فزایندهای بر توسعهی دستورالعملهای واکنش اضطراری و برنامه های احتمالی برای مقابله با اختلالات آینده تمرکز کنند.
خدمات بندری و حمل و نقل می تواند به طور قابل توجهی از دیجیتالی شدن سود ببرد. تحقیقات کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (United Nations Conference on Trade and Development – UNCTAD) نشان می دهد که حملونقل دریایی، با ناوگانی متشکل از 95402 کشتی، حدود 80 درصد از حجم تجارت جهانی را حمل میکند. تقریبا تمام دادههای پشت هرگونه معامله تجاری دریایی و عملیات حمل و نقل در حال دیجیتالیشدن است. اینترنت اشیا، همراه با افزایش دسترسی به دادهها، امکان رشد تصاعدی فرآیندهای خودکار را فراهم میکند. ترکیبی از ارتباطات دیجیتالی و فیزیکی تقویت شده به حمل کنندگان، بنادر دریایی و ارائهدهندگان انواع روشهای حملونقل کمک میکند تا فرآیندهای خود را با زنجیرههای جهانی حملونقل ادغام کرده و شفافیت دید بهتری از محمولهها را در هر زمان فراهم آورند. این امر با استفاده از هوش مصنوعی تسهیل میشود، که میتواند به تجزیه و تحلیل حجم فزایندهی دادههای سیستمهای شناسایی خودکار، سیستمهای موقعیتیابی جهانی و دستگاههای ردیابی بار و کانتینر کمک کند. این دادهها میتوانند گزارش شده، به طور ایمن در بلاکچین ذخیره شده، ضد نفوذ و قابل ردیابی شوند. برای بهرهمندی از این روشها، کشورهای در حال توسعه باید نه تنها از دسترسی به این خدمات اطمینان حاصل کنند بلکه باید چنین خدماتی را ارائه دهند تا بتوانند تاثیر مثبت آن بر مشاغل را تضمین کنند.
دلایل افزایش دیجیتالیزیشن در شرکتهای حملونقل دریایی
فناوری، دیجیتالیزیشن و نوآوری بیشتر از گذشته به زنجیرههای تامین و شبکههای توزیع آنها از جمله در حملونقل و لجستیک نفوذ خواهد کرد. به کارگیری راهحلهای تکنولوژیکی و اطلاع از آخرین پیشرفتهای این زمینه به یک نیاز ضروری تبدیل میشود و دیگر یک گزینه نخواهد بود. این همهگیری نشان دادهاست که اولین کسانی که موفق شدهاند فناوری را به کار بگیرند، بهتر توانستهاند از این طوفان عبور کنند (به عنوان مثال، کسبوکارهای آنلاین، پلتفرمهای آنلاین و شرکتهایی که از راه حل های بلاک چین و شرکتهای لجستیکی شخص ثالث که توسط فناوری اطلاعات توانمندسازی شدهاند، استفاده میکنند.). دیجیتالی شدنِ تعاملات و به اشتراک گذاری اطلاعات برای تداوم عملیات حملونقل دریایی در طول همهگیری امری حیاتی بودهاست. این موضوع به حفظ تداوم در عملیات حملونقل و فرآیندهای تجاری کمک کرده و در عین حال خطر سرایت بیماری را کاهش دادهاست. بهکارگیری سریع روشهای تکنولوژیکی، تداوم فعالیتهای تجاری و فرآیندهای دولتی را تضمین کرده است. این امر در مورد تجارت فرامرزی و هنگام پاسخگویی به انتظارات جدید مصرفکنندگان در محیطی که زنجیره تامین آن دچار اختلال شده، کارکنان آن از راه دور کار میکنند و افزایش تعامل از طریق تجارت الکترونیکی B2C انجام میشود، آشکارتر است. در زیر به بررسی دلایل بیشتر دیجیتالیزیشن صنعت حملونقل میئردازیم:
- افزایش چشمگیر استفاده از اسناد تجارت الکترونیکی
دولتها تلاشهای قابل توجهی برای کارکردن بنادر خود و تسریع در استفاده از فناوریهای جدید و دیجیتالی شدن انجام داده اند. علاوه بر این، انجمنهای صنعتی در تلاش هستند تا استفاده از معادلهای الکترونیکی برای بارنامهها و پذیرش بیشتر آنها توسط مقامات دولتی، بانکها و بیمهگذاران را ترویج دهند. همکاری و هماهنگی بینالمللی لازم است تا اطمینان حاصل شود که احزاب تجاری در سراسر جهان به راحتی اسناد الکترونیکی را پذیرفته و از آنها استفاده میکنند و سیستمهای حقوقی نیز به طور مناسب برای این امر آماده شدهاند.
- بیشتر شدن اهمیت استانداردها و قابلیت همکاری
برای اینکه بنادر و شرکتهای کشتیرانی بتوانند از معیار سنجی (Benchmarking) بهرهمند شوند، دادهها باید قابل مقایسه باشند و انواع کشتیها، شاخصهای کلیدی عملکرد، تعاریف و پارامترها استانداردسازی شوند. به عنوان مثال، در بلند مدت، کارت امتیازی عملکرد بندر UNCTAD این پتانسیل را دارد که به یک استاندارد صنعتی تبدیل شود و در نتیجه به عنوان یک معیار پذیرفته شده در سطح جهانی شناخته شود و به بنادر کمک کند تا به طور مستمر کارایی خود را بهبود بخشند. UNCTAD درصدد است تا نهادهای بندری و کشورهای بیشتری را از شبکه Train For Trade که هنوز در بخش کارت امتیازی ثبت نشدهاند، به این سیستم وارد کند.
- تبدیل شدن امنیت سایبری به یک نگرانی بزرگ
افزایش حملات سایبری در حمل و نقل دریایی در طول بحران COVID-19 با توانایی محدود شرکتها در حفاظت کافی از خود، از جمله به دلیل محدودیتهای سفر، اقدامات فاصله گذاری اجتماعی و رکود اقتصادی، تشدید شد. با اتصال بهتر کشتی ها و بنادر و ادغام بیشتر آنها در شبکههای فناوری اطلاعات، پیادهسازی و تقویت اقدامات امنیت سایبری به اولویت های اساسی تبدیل شده اند. قطعنامههای جدید سازمان بینالمللی دریانوردی (International Maritime Organization – IMO) دولتها را تشویق میکند تا اطمینان حاصل کنند که خطرات امنیت سایبری در سیستمهای مدیریت ایمنی به طور مناسب بررسی شده باشد. مالکانی که این کار را انجام نمیدهند نه تنها در معرض خطرات سایبری قرار میگیرند، بلکه ممکن است کشتیهای آنها توسط مقامات کنترل بندر کشورهایی که نیاز به اجرای این الزام دارند، بازداشت شوند. به دلیل وابستگی بیشتر به تجارت الکترونیکی و تمایل بیشتر به مجازی شدن تعاملات در همه سطوح، احتمالا خطرات امنیت سایبری به طور قابل ملاحظه ای افزایش خواهد یافت. این امر آسیبپذیریها را در سراسر جهان عمیقتر کرده و میتواند اثرات فلجکنندهای بر زنجیرههای تامین و خدمات مهم بگذارد.
- هماهنگسازیهای صنعت حملونقل دریایی برای سازگاری با چشمانداز عملیاتی جدید
علاوه بر عرضه بیشتر از حد ظرفیت کشتیهای باربری، که همچنان برای شرکتهای حملونقل نگرانکننده است، همهگیری و پیامدهای ناشی از آن فشارهای رقابتی را افزایش داده و ذینفعان بخش حمل و نقل دریایی را به طور فزایندهای به سمت استفاده از فرصتهای تجاری جدید برای اطمینان از باقی ماندن در چرخه رقابت، سودآوری و تداوم تجارت سوق میدهد. برخی از خطوط کشتیرانی و اپراتورهای بندری علاقه بیشتری به فرصتهای تجاری بالقوه زنجیره تامین که ممکن است از طریق لجستیک داخلی وجود داشته باشد، نشان دادهاند. هدف این است که به صادرکنندگان نزدیکتر شده و به عنوان ارائهدهندگان خدمات لجستیکی معتبر و سرآمد ظاهر شوند. نگرانیها از تمرکز بازار و ساختارهای بازار انحصاری مستلزم نظارت دقیق بر روشهای رایجی است که ادغام و یکپارچگی خدمات را برای اطمینان از باقی ماندن سازمانها در سطح رقابت مناسب ترویج میکند.
- نیاز بیشتر به واکنشهای سیستماتیک و هماهنگ در سطح جهانی
همهگیری کرونا اهمیت اقدامات هماهنگ را هنگام برخورد با اختلالات برون مرزی دارای تاثیرات گسترده برجسته کرده است. اهمیت این امر، همانطور که در فراخوان گروه ویژه COVID-19 در مورد خطرات ژئوپلیتیک و پاسخهای مناسبِ پلتفرم اقدام تجارت دریایی پایدار از پیمان جهانی سازمان ملل متحد نشان داده شده است، به طور گستردهای به رسمیت شناخته شده است. این سند توصیههایی برای اقدامات فوری سیاسی برای حفظ زنجیرههای تامین جهانی مربوط به ادریا را ارائه میدهد و بیان میکند که “مقیاس، پیچیدگی و فوریت این مشکل مستلزم یک رویکرد جامع، سیستماتیک و هماهنگ در سطح جهانی است.” این مسائل نمی تواند به طور موثر به صورت موردی، دو طرفه یا بین تعداد محدودی از کشورها مورد رسیدگی قرار گیرد و نیازمند هماهنگی جهانی است.
چشمانداز صنعت در زمان همهگیری و فراتر از آن
انضباط و همکاری تامین، دیجیتالیزیشن سریع و در اولویت قرار دادن پایداری محیط زیستی
رویکرد انضباطی و مشارکتی در بخش حملونقل کانتینری در مواجهه با همهگیری و با توجه به اقدامات اعمال شده در طول بحران همهگیری و نحوه برخورد صنعت حملونقل کانتینری در مقایسه با بحران مالی سال 2009، رویکردی منظمتر و مشارکتیتر برای حفاظت از صنعت و اطمینان از بهبود و ماندگاری طولانی مدت آن بودهاست. این صنعت درسآموختههایی را از زمان رکود تجارت جهانی که در پی بحران مالی سال 2009 رخ داد و طی آن رقابت بین شرکتهای حملونقل برای تسلط بر بازار بیشتر شد، داشته است. در آن دوران نرخ حملونقل کشتیها به اندازهای بود که به سختی میتوانست هزینههای عملیاتی را پوشش دهد و در نتیجه باعث ضرری در حدود 20 میلیارد دلار به بخش کانتینری صنعت حملونقل دریایی و خروج تعدادی از اپراتورها از این صنعت در سال 2009 شد (JOC.com ، 2020b). در شرایط کنونی همهگیری، بخش کشتیهای کانتینری به دنبال کسب سهم بازار نبودند. در عوض، بر حفظ سطح مثبت نرخ حمل و نقل با مدیریت عرضه ظرفیت مطابق با تقاضا و کاهش هزینهها و اطمینان از فعال ماندن این بخش تمرکز کردند.
بحران همهگیری بر صنعت حملونقل کانتینری تاثیر آشکاری داشت که با کاهش تقاضا برای تجارت دریایی و کاهش سفر ناوگان دریایی منعکس شد. در تلاش برای حل عدم قطعیتهای آینده در مورد چشماندازهای رشد تقاضا، ممکن است شرکتهای حملونقل انعطاف پذیری خود را در مدیریت شبکههای دریایی و تطبیق ظرفیت عرضه با تقاضا برای حمایت از هزینه و نرخ حمل و نقل ادامه دهند. این درست است که نرخ حملونقل باید در سطحی نگه داشته شود که از دوام اقتصادی بخش اطمینان حاصل کند. با این حال، اگر اقدامات کاهش عرضه توسط خطوط کشتیرانی برای مدت طولانی در طول زمان بهبود حجم تجارت پایدار بماند، ممکن است منجر به اختلال در عملکرد این بخش، از جمله تضعیف عملکرد بنادر، صادرکنندگان و زنجیرههای تامین جهانی شود.
مراحل دیجیتالیزیشن در حملونقل دریایی
دیجیتالیزیشن در حمل و نقل دریایی را میتوان به سه مرحله زیر تقسیم کرد:
مرحله 1: بهینهسازی – به حداکثر رساندن کارایی و قابلیت اطمینان در فرآیندهای موجود برای کاهش هزینههای معاملات.
عملیات لجستیک هوشمند در حال حاضر منجر به کاهش قابل توجه هزینههای نگهداری موجودی شده است و هزینه بیشتری صرف تحویل محمولهی سریع، قابل اعتماد و در صورت امکان به موقع میشود. ناوبری کشتی و فرآیندهای پایانه بندر بیش از پیش در حال خودکار شدن هستند. تلاشهای اخیر در حال ارزیابی فرصتهای بهینهسازی همراه با فناوریهای جدید هستند. به عنوان مثال، بهینهسازی سرعت و مسیرهای شناور، میتواند انتشار دی اکسید کربن و زمان انتظار در بنادر را کاهش دهد.
مقامات بندری و اپراتورهای پایانه برای بهینهسازی اتصالات بندری و روشهای متنوع حملونقل نیروهای خود را به کار گرفتهاند. علاوه بر این، صادرکنندگان و سایر ذینفعان هم از تبادل دادهها و همکاری در طول زنجیرههای تامین جهانی حمایت میکنند.
مرحله 2: گسترش – حرکت فراتر از کارآیی در جهت ایجاد فرصت برای خدمات و مشاغل جدید.
مشاغل جدید از طریق دیجیتالی شدن امکان پذیر میشوند. به عنوان مثال، در حملونقل دریایی، فرصتهای تجاری جدید شامل استفاده از فناوری بلاکچین برای ردیابی محمولهها، پلتفرمهای مدیریت ظرفیت هوشمند، بازیافت کشتیها و مدیریت پسماند، استخدام خدمه و تخصیص بازار میباشد. دستیابی به بهینه سازی همچنین فرصتهای تجاری جدیدی را برای شرکتهایی که خدمات را برای بهینه سازی سرعت و مسیر کشتیها ارائه میدهند، فراهم میکند.
مرحله 3: تحول – ابداع مجدد مدلهای لجستیک و تجاری بر اساس جریانهای درآمدی دادهمحور و تغییرات جریانهای تجاری.
در نتیجهی بهینهسازی و کارآییهای ناشی از فناوری، زنجیرههای تامین موثرتر می شوند و هزینههای حملونقل کاهش مییابد. میتوان انتظار داشت که این امر باعث رشد بیشتر اقتصادی شود و ممکن است فاصله جغرافیایی، به عنوان یک عامل تعیین کننده برای جغرافیای تجارت اهمیت کمتری پیدا کند. دیجیتالیزیشن نه تنها تجارت بندری و حملونقل را تغییر میدهد، بلکه به احتمال زیاد جغرافیای تجارت را نیز همراه با تغییر مزایای نسبی کشورها تغییر خواهد داد. هزینه های نیروی کار نیز به دنبال افزایش اهمیت نوآوری و کارایی تجارت کمتر خواهدشد. این امر همچنین بر تقاضا برای خدمات بندری و حملونقل تاثیر خواهد گذاشت.
ملاحظات کلیدی برای توسعه دیجیتال
کشورهای در حال توسعه باید اطمینان حاصل کنند که در فضای رقابت باقی خواهند ماند و تجارت دریایی آنها از پیشرفتهایی که از راه دیجیتالیزیشن حاصل میشود، سود خواهد برد. آنها همچنین باید بر روی ظرفیتهای انسانی، نهادی و تکنولوژیکی سرمایه گذاری کنند تا معامله گران و ارائه دهندگان خدمات آنها بتوانند از فرصتهای تجاری جدید استفاده کنند. اطمینان از شرایط برابر برای معاملهگران و ارائهدهندگان خدمات از کشورهای در حال توسعه بسیار مهم خواهدبود.
این امر مستلزم توجه دقیق به نقش قابلیت همکاری و استانداردهای جهانی، ضرورت ترویج نوآوری تکنولوژیکی با اجتناب از انحصارطلبی و توسعه پایدار با توجه به دستور کار 2030 در زمینه توسعه پایدار، میباشد.
- قابلیت همکاری و استانداردهای بینالمللی
سیاستگذاران و سازمانهای بینالمللی باید همکاری بین فرآیندهای داده محور را از راههایی مانند تدوین استانداردهای بین المللی در حمل و نقل و تجارت بین المللی، تسهیل کنند. یکی از موفق ترین استانداردهای تجارت بین المللی استفاده از کانتینر است. در ابتدا، شرکتهای مختلف از جعبههایی با اندازههای مختلف استفاده می کردند که در همه مسیرها و شیوههای حمل و نقل قابل استفاده نبود. بعدها، ابتدا در سطح ملی در ایالات متحده آمریکا و سپس در سطح بین المللی از طریق سازمان بین المللی استانداردسازی، شرکتها در مورد استانداردهای این سازمان در مورد استفاده از کانتینرهای با قابلیت حمل و نقل به شیوههای مختلف، که امروزه شناخته شده است به توافق رسیدند. با دیجیتالی شدن خدمات بندری و حمل و نقل، استانداردهای داده نیز از اهمیتی یکسان برخوردار خواهند بود. به عنوان یک مثال میتوان به کاربردهای بلاکچین است که چند خط حمل و نقل اخیرا شروع به استفاده از آن کردهاند. چالش اصلی در این مسیر تشویق به توسعه و استفاده از استانداردهای لازم ، از جمله توسط خود صنعت در حالی است که اطمینان حاصل شود شرکت های کوچک از کشورهای در حال توسعه هم توانایی بهرهمندی از چنین استانداردی را دارند.
در حالی که فناوری همچنان با سرعتی تصاعدی پیشرفت میکند، تدوین قوانین و مقررات بینالمللی یک فرایند طولانی و زمانبر است. برای جلوگیری از شکافهای نظارتی، مهم است که سیاستگذاران فعلی به یاد داشته باشند که باید برای فناوریهای فردا آماده باشند. فرآیند توسعه استانداردهای فناوری را می توان توسط سازمانهای بینالمللی مانند مرکز تسهیل تجارت و تجارت الکترونیکی سازمان ملل متحد و یا سازمان بینالمللی استاندارد هدایت یا هماهنگ کرد که همکاری بین تمامی گروههای ذینفع را تضمین میکند. استانداردها باید مستقل از پلتفرمهای دیجیتالی باشند تا امکان بهکارگیری فناوری برای آنها در آینده فراهم شود.ضروری است که به دولتهای کشورهای در حال توسعه این امکان داده شود تا در ایجاد استانداردهای جهانی مربوط، به عنوان مثال از طریق افزایش ظرفیت و مشارکت فعال در مجامع بین المللی، مشارکت کنند.
- رقابت و حفاظت از دادهها
ارائهدهندگان خدمات حملونقل کانتینری، صادرکنندگان و واسطهها همگی برای سهم و نفوذ بیشتر در زنجیرههای تامین رقابت میکنند. برای بهرهمندی از قابلیتهای ارائه شده توسط دیجیتالیزیشن، شرکتهای موجود در زنجیره تامین باید راههایی را برای مشارکت راحتتر در چارچوب قوانین قابل اجرا که مالکیت، حفاظت و رقابت دادهها را کنترل میکنند، بیابند.
دولتها و مقامات رقابت باید اطمینان حاصل کنند که ارائهدهندگان خدمات از دیجیتالیزیشن نهایت بهره را میبرند و این مزایا بر مشتریان نیز تاثیر میگذارد. به اشتراک گذاری دادهها برای بهبود عملیات و استفاده از آنها برای ایجاد محدودیت های ظرفیت مصنوعی یا مشارکت در تعیین قیمت رقابتی متفاوت با یکدیگر هستند. با توجه به ادغام مداوم فناوری با حملونقل کانتینری، این چالش اهمیت بیشتری پیدا میکند.
- اطمینان از ترویج توسعه پایدار از طریق دیجیتالیزیشن
نشان داده شده است که بهینه سازی عملیات حملونقل منجر به کاهش تصادفات در بنادر و دریا، کاهش آلودگی و کاهش انتشار گازهای گلخانهای میشود و به طور کلی به حداقل رساندن اثرات منفی خارجی و تسهیل حملونقل تجارت بینالمللی کمک میکند. دیجیتالیزیشن در صنعت کشتیرانی میتواند به دستیابی به اهداف توسعه پایدار کمک کند، از جمله اهداف مربوط به تغییرات اقلیمی و زندگی آبزیان. بسیاری از بهبودهای کارایی همچنین باعث کاهش هزینهها و زمان معاملات میشود، شفافیت عملکرد را افزایش میدهد و مشارکت شرکتهای خرد، کوچک و متوسط در صنعت را که اغلب توسط زنان اداره میشوند، تسهیل میکند. بنابراین میتواند به برابری جنسیتی و بهبود شفافیت و مدیریت بهتر کمک کند.
بهینهسازی و اتوماسیون همچنین میتواند منجر به کاهش استخدام کارکنان کارهای سنتی مانند کار دستی (به عنوان مثال، کار در بندر)، و همچنین کارهای اداری (به عنوان مثال، کارهایی که این روزها در حال اتوماتیکسازی هستند) شود. این موضوع ممکن است تاثیرات منفی بر بازار کار داشته باشد، و اگر کشورهای در حال توسعه در مشارکت در فرصتهای تجاری جدید موفق نباشند، میتواند بر نوآوری و توسعه زیرساخت های این کشورها تاثیر منفی بگذارد.
تأثیر کلی دیجیتالیزیشن در حمل و نقل دریایی بر دستیابی به اهداف توسعه پایدار به چارچوب بین المللی و سیاستهای ملی موثر بر حملونقل، اشتغال ، محیط زیست، نوآوری و رقابت بستگی دارد.